Nachtdienst bezorgt het brein een continue jetlag
Algemeen
Geschreven door Redactie- Geplaatst op 30 juli 2015
- 0 reacties
Geschreven door RedactieWerken in ploegendienst is slecht voor de gezondheid, blijkt uit een studie in het British Medical Journal. Vooral het brein heeft te lijden.
5 vragen over ploegendienst
Door Dick Hofland
1. Wat houdt een ploegendienst in?
Er zijn diverse soorten: twee-, drie-, vier-, en vijfploegendiensten. Vanaf drie ploegen werkt men volgens een vast schema vroeg, laat en in de nacht. Bij een vijfploegendienst is er sprake van een continurooster, dan is er zeven dagen van de week, dus ook ’s nachts en in de weekenden, een ploeg werknemers aanwezig.
2. Ruim een miljoen Nederlanders werken in ploegendienst. Moeten zij zich allemaal zorgen maken?
Volgens de studie gaat het vooral om de mensen die volgens hun rooster veelvuldig nachtdienst draaien. Zij hebben als het ware altijd een jetlag, waardoor hun hersenen 30 tot 40 procent sneller verouderen. Het kortetermijngeheugen gaat slechter werken, ze verwerken informatie langzamer en krijgen meer problemen om ingewikkelde, dagelijkse handelingen goed uit te voeren, de automatismen verdwijnen. Eerder bleek al uit diverse andere studies dat onregelmatige werktijden het risico verhogen op chronische hoofdpijn, depressies, maagzweren, diabetes type-2, hart- en vaatziekten, beroertes en enkele vormen van kanker. Bij vrouwen is de kans op borstkanker drie keer zo groot als normaal en bij mannen geldt hetzelfde voor prostaatkanker.
3. Ploegendiensten kunnen dus maar beter worden afgeschaft?
Statistisch gezien leven mensen die in een ploegendienst werken of hebben gewerkt korter dan mensen die alleen overdag werken. Maar niet bij iedereen zijn die effecten hetzelfde, de ene mens is er gevoeliger voor dan de ander. Ook zijn mensen vanaf 55 jaar niet meer verplicht in ploegendiensten te werken. Werkgevers doen echter nogal eens een beroep op de loyaliteit van hun personeel om in ploegendienst te blijven werken. Daarmee verdien je ook nog eens zo’n 20 procent meer dan wanneer je alleen dagdiensten zou draaien. Bovendien zijn er hele bedrijfstakken die zonder ploegendiensten niet kunnen bestaan, zoals de zorg.
4. Waarom heeft werken op onregelmatige tijden zulke negatieve gevolgen voor de gezondheid?
Vermoedelijk zijn te weinig rust, slecht slapen en een verhoogde productie van het stresshormoon cortisol de belangrijkste oorzaken. Ze ontregelen de biologische klok oftewel het natuurlijke ritme. Er ontstaat een chaos in het lichaam. Eerder hebben enkele onderzoeken, onder andere bij muizen en kleine groepen mensen, aangetoond dat slaaptekort schadelijk is voor de hersenen. Vooral het risico op Alzheimer zou daardoor groter worden.
5. Is er iets tegen te doen?
Daar geeft het onderzoek geen antwoord op. Vermoedelijk veroorzaakt snel wisselen van diensten minder schade dan een lange reeks avond- en nachtdiensten. Ook is het beter om voorwaarts te roteren, dus met de klok mee, van nacht- naar ochtend- naar avonddienst dan andersom. De onderzoekers stellen bovendien dat het brein zich weer kan herstellen. Na minstens vijf jaar in een dagritme zijn de hersenen weer in oude staat.
Bron: De Twentse Courant Tubantia (5-11-2014)